Aanvankelijk lezen

Wat leert uw kind bij aanvankelijk lezen?

Het doel bij aanvankelijk lezen is dat kinderen eenvoudige woorden in een redelijk tempo hardop kunnen lezen. Daarvoor moeten kinderen letters en de koppeling tussen letters en klanken aanleren.

Twee voorbeelden:

• Zo leren de kinderen dat bom (korte klank) en boom (lange klank) een hele andere betekenis krijgen, door één 'o' meer. 
• Ze leren dat de a en de u afzonderlijk van elkaar gebruikt kunnen worden, maar ook in een combinatie (ook wel tweetekenklanken genoemd) zoals bij het woord auto.

In het begin van groep 3 zullen nog niet alle kinderen al de letters van het alfabet kennen. Ze zijn daardoor nog niet in staat om een woord heel snel te lezen. Vaak lezen zij het woord nog letter voor letter. Dit wordt spellend lezen genoemd. Door spellend lezen leren de kinderen al kennis maken met hoe het zit met de koppeling tussen letters en klanken. Door veel te oefenen, gaan kinderen op den duur sneller en vlotter lezen.

Daarnaast leren zij deelvaardigheden op twee verschillende niveaus namelijk auditieve en visuele vaardigheden.

Auditieve vaardigheden:

• Auditieve objectivatie
  Uw kind kan letten op de klank en niet de betekenis van het woord.
• Auditieve discriminatie
  Hier moet het kind in staat zijn klanken of woorden te kunnen onderscheiden.
  Voorbeeld: Zijn deze twee woorden hetzelfde 'man' en 'maan'?
• Auditieve analyse
  Uw kind leert een woord op te splitsen in afzonderlijke klanken.
  Voorbeelden: Hak het woord 'boom' (boom) en hak het woord 'auto' (au-to)
• Auditieve synthese
  Afzonderlijke klanken kunnen samenvoegen tot een woord.
  Voorbeeld: Welk woord komt er te staan als wij 'b'-'oo'-'s' aan elkaar plakken?
• Klankpositie bepalen
  Hier moet het kind kunnen horen waar een bepaalde klank in een woord gehoord wordt.
  Voorbeeld: Wat hoor je vooraan in het woord 'mier' (m)? Wat hoor je achteraan in het woord 'blauw' (w)?

En visuele vaardigheden:

• Visuele discriminatie
  Het verschil tussen letters en / of woorden kunnen zien.
  Voorbeeld: Zet een rondje om de letters die hetzelfde zijn 'q', 'p', 'b', 'p'.
• Visuele analyse
  Hier moet het kind in staat zijn om losse letters in het woord te herkennen.
  Voorbeeld: Welke letters zitten er in het woord 'kip'? (k-i-p)
• Visuele synthese
  Uw kind kan losse letters kunnen samenvoegen tot een woord.
  Voorbeeld: Zet een rondje om de letters die samen het woord 'ruik' maken 'r', 't', 'u', 'k', 'ui'  
• Letterpositie bepalen
  Hier moet het kind kunnen aangeven wat de plaats van een letter in een woord is.
  Voorbeeld: Wijs de laatste letter in het woord 'koud' aan.

Kinderen werken dus aan drie verschillende vaardigheden bij het aanvankelijk lezen: de letterkennis, de leesstrategie en aan de deelvaardigheden van het lezen.

Hoe kunt u daarin het best motiveren?

Het ene kind vindt het leuk om te lezen. Het andere kind vindt het minder leuk en heeft er meer moeite mee. Wanneer lezen moeite kost, is het belangrijk om uw kind te motiveren. Hieronder vindt u enkele tips om het lezen voor uw kind zo aangenaam mogelijk te maken.

• Gebruik veel verschillende soorten materiaal.
  Lees meer hierover bij het kopje 'materiaal'.
• Pas veel afwisseling toe.
  Dit kunt u doen door de ene keer uw kind zelfstandig te laten werken (kijk het daarna bijvoorbeeld samen na). De andere keer maakt u samen met het kind een opdracht / spel. Wanneer u samen met uw zoon of dochter aan de slag gaat, zorg er dan voor dat u niet al teveel leiding neemt. Laat uw kind zelf nadenken en uitleggen waarom hij / zij tot een bepaalde oplossing komt. Ook wanneer u het goede antwoord geeft, is het belangrijk om aan te geven hoe u tot dat antwoord gekomen bent.
• Wees creatief
  Het leren van woorden hoeft niet alleen binnenshuis te gebeuren. Wanneer u samen met uw kind door de supermarkt loopt, kunt u de boodschappen benoemen. Op een speelse manier kunt u de kinderen de woorden laten hakken.

Instructies geven

Het is vrij pittig om als ouder zijnde een goede taalactiviteit uit te voeren. Daarom geven wij u op deze site veel voorbeelden, daarmee proberen wij u inzicht te geven op de mogelijkheden.

Bij aanvankelijk lezen kunt u de volgende stappen nemen:

• Laat woorden hakken. Laat uw kind klappen in zijn handen.
  Voorbeelden: Computeren. 'Com' - klap in de handen - 'pu' - klap in de handen - 'ter' - klas in de handen - 'en'.
  Of knip woorden in stukjes en laat de kinderen de deeltjes van de woorden in de juiste volgorde opplakken.
• Zoek afbeeldingen bij de woorden. Het helpt vaak om een visueel beeld (bijvoorbeeld het plaatje van een kip) te koppelen aan het woord.
• Herhaling van opdrachten is zeer belangrijk. Vooral voor de kinderen die minder goed in taal zijn. 

Materiaal

Er zijn veel verschillende materialen te bedenken bij het aanvankelijk lezen. Wij noemen hieronder een aantal voorbeelden.

Op scholen wordt er vooral gebruik gemaakt van:
wandplaten (afbeelding en het woord), werkschriften, klassikale / individuele leesboekjes en letterdozen. Omdat u thuis waarschijnlijk niet over deze middelen beschikt, bieden wij u alternatieven aan:

• Spelletjes.
  Op de meeste scholen wordt dit gezien als extra leermiddel. Maar het is juist onzettend leuk om kinderen op deze manier te prikkelen voor het leren lezen. Kinderen ervaren er veel plezier bij, dus zij zullen sneller gemotiveerd zijn.
  Voorbeeld: Galgje. Door middel van dit spel leren kinderen kennis maken met losse letters. Uit deze losse letters wordt er een woord gemaakt. De ander (dit kunt u zelf zijn of uw kind) probeert het woord te raden. Op deze manier leren de kinderen ook letters te herkennen. Een zeer leuke manier dus!
• Computerspelletjes
  Op het internet staan veel sites, die de taalontwikkeling van uw kind proberen te stimuleren. Bijvoorbeeld woordzoekers (ook in puzzelboekjes in de winkels verkrijgbaar).
• Leerboekjes
  Bij (kinder)boekenwinkels zijn er vaak al veel taalwerkschriftjes te vinden. Hierin staan veel verschillende opdrachtjes voor uw kind.